JEL (JUGANDO ENSEÑAMOS A LEER)

JEL (Jugando Enseñamos a Leer) ikaskuntza,  hasiera hezigarri bat da, zeinek helburutzat psikopedagogo eta irakasleentzako lan erreminta ezberdinak eskaintzea duena. Erreminta hauek zailtasunak dituzten umeentzako diseinaturik daude,  jolasaren, irakurketaren eta idazketaren bidez beraien arazoa estimulatua izan dadin.  Horrez gain, irakurketa arina eta egokia garatzen laguntzen die 6-12 urteko haurrei. JEL-ek aurkezten dituen Programa ezberdinak Lic. Rufina Pearson, ikasteko zailtasun eta alfabetatze adituak burutuak dira. Halaber, Espainiako mintzo ikerketa estatistikoetan oinarritzen dira eta haurraren garapena ebaluatzeko teknikak eskaintzen dituzte.

Kasu guztietan, ezinbestekoa da profesionalek irakurketa ohitura plan bat gehitzea, programaren erabilera erabatekoa izan dadin. JEL-ek material ludiko estimulatzailea dakar profesionalentzako. Hauek umeei era entretenigarri batean irakurtzen irakats eta irakurketan arazo espezifikoak dituzten umeei (dislexikoak) lagun diezaien. Umeak estrategia analitiko fonologiko zein ikus-espazialak gehitzeko diseinaturik dago; dislexia duen haurra denbora luzez gelditzen da dekodifikatzen eta estrategia fonologikoak erabiltzen, baina ez du bide ez-lexikoa edo ikusizkoa erabiltzen. Jolasarekin batera datorren softwareak, umeak soinuak silabetan uztartzea bilatzen du lehenengo, azkenik hitz konplexuagoak irakurtzera igaroko delarik. Horrela, ume horrek hitzen ikusizko errekonozimendua aktibatzea bilatzen du, area fonologikotik area bisual-ortografikora pasa dadin, defizit fonologikoaren konpentsazioa lortuaz. Programaren beste helburuetako batzuk umeak hiztegi bisuala eta irakurketa jariakortasun handiagoa lortzea dira. Era berean, JEL-ek tableroa eta fitxak ditu bere barnean, haurra hitzen segmentazioan eta konposizioan entrenatzeko. Honek, hitz bat osatzen duten soinuen errepresentazio zehatz bat izaten eta area fonologikoan duen defizita konpentsatzen lagunduko dio umeari.

Jolasa irakurketa nibeletan diseinaturik dago. Lehenengo nivela CV (Kontsonantea- bokala) da, eta bertan, errazen irakurtzen diren hitzak sartzen dira: SAPO-MESA-LATA. Gero, nibelak igotzen joango dira, hitz konplexuak irakurtzera heltzeraino: “TRANSPORTAR”; maila hau CCVCC da (Kontsonante-kontsonante-bokal-kontsonante-kontsonante). Jolasa hasteko umeak ondorengo hau egiten jakitea ezinbestekoa da:

-         Letra larrian idatzirik dauden letrak ondo maneiatzea.

-         Isolatuta dauden soinuen kontzientzia ona izatea (hasierakoa eta amaierakoa).

-         Hasierakoa bada ere, nolabaiteko gaitasuna izatea soinuak silabetan konbinatzeko.

Epe laburrean eraginkortasuna eta emaitzak lortzeko, programa gutxienez astean birritan inplementatu behar da, erabiltzen den bakoitzean gutxienez 15 minutuko iraupena izango duelarik. Guztiaren gainetik, esan beharra dago, JEL-ek ondoko hau duela helburu nagusitzat: irakurketa estimulatzea eta idazketa sustatzea.